Voor een studio heb je allereerst ruimte nodig, maar zonder de juiste apparatuur heb je daar niet heel veel aan. Vervelend is, dat goede microfoons en voorversterkers niet gratis zijn. Vandaar dat in 2008 de studio werd begonnen met een betaalbare set uit de middenklasse. In de loop van de jaren zijn deze apparaten steeds meer vervangen door de high-end grotere broers die eigenlijk hetzelfde doen, maar dan beter.

UITLEG OVER OPNAMETECHNIEK EN SPOREN

Samengevat is Abbey Roden een digitale opnamestudio waar je tegelijkertijd 28 sporen kunt opnemen en nadien zoveel kunt toevoegen als je nodig denkt te hebben.
Zit je nu beleefd te knikken maar snap je er eigenlijk niks van? Dan is een uitleg op z'n plaats. Zie een spoor als een geluid wat je afzonderlijk opneemt. Stel, je speelt gitaar en zingt daarbij. We zetten een microfoon voor je gitaar en sluiten deze aan op ingang 1, daarbij nog een tweede microfoon voor de zang op ingang 2. Je kunt nu tegelijkertijd zingen en spelen. De zang en gitaar worden hierbij apart van elkaar opgenomen en dat noemen we sporen. Je kunt bij wijze van spreken de zang uitzetten en houdt dan alleen de gitaar over.

De sporen worden opgeslagen op de harde schijf van de computer. Dit noemt men digitaal opnemen. Nog niet zo lang geleden had je hiervoor van die grote tape recorders en dat noemt analoog opnemen.
Alle sporen worden dus apart in de computer opgeslagen. Deze kunnen daarna afzonderlijk van elkaar worden bewerkt en van effecten voorzien. Deze effecten zitten ook allemaal in de computersoftware. Zo heb je voor bijvoorbeeld echo geen apart kastje meer nodig maar zit het onder een knop in de computer.

ANALOOG OF DIGITAAL?

Het grote voordeel van digitaal opnemen is, dat je de opnames met alle effecten en instellingen gewoon opslaat in je computerproject. Nog niet zo lang geleden moest je hiervoor de juiste tape op de recorder installeren en alle aparaten in de juiste volgorde aansluiten en aan de knopjes friemelen. Heel erg leuk, maar niet handig. Bij digitaal heb je direct al je instellingen en effecten weer terug als je het project opent op je computer.
Maar digitaal opnemen heeft ook nadelen. De meestgehoorde is, dat opnames minder 'warm' klinken als vroeger toen met analoge tape-recorders en effecten werd gewerkt. Dat komt omdat het menselijke oor gek is op vervorming en daar was die oude apparatuur echt goed in. Digitaal opnemen is eigenlijk perfect en juist dat vinden onze oren maar kil klinken. Met de juiste apparatuur kun je dit probleem toch grotendeels omzeilen. In Abbey Roden zijn daarvoor veel analoge voorversterkers aangeschaft die het geluid 'kleuren' voordat het de computer in gaat. En om eindmixen een analoge sound mee te geven kan deze desgwenst gemasterd worden via tape, er staat namelijk in de hoek een Revox B77 mastering recorder.

HET HART VAN DE STUDIO

Zoals gezegd is Abbey Roden een digitale studio. Het hart van de studio is daarom een computer. En als deze dan zo belangrijk is, hebben we ook het liefst een goeie. Daarom staat in Abbey Roden een supersnelle Apple Mac Pro met veel geheugen, snelle harde schijven en een processor met 8 cores. De Mac zorgt ervoor dat alles vlot blijft draaien en dat meer dan genoeg digitale effecten realtime kunnen worden gebruikt.

Als softwarepakket wordt hoofdzakelijk Logic Pro X gebruikt. Overigens is er ook een versie van Steinberg Cubase aanwezig. De mengpanelen en converters zijn speciaal gemaakt om met de audio software samen te werken. Eigenlijk werkt het als een hele luxe geluidskaart met veel ingangen. De opnames kunnen worden gedaan op 96khz, 24 bit. Dit is een veel hogere kwaliteit dan bijvoorbeeld een CD (44khz, 16 bit) en dat kun je vooral horen in de extra diepte en ruimte van het geluid. Voor het afluisteren en mixen van opnames wordt gebruik gemaakt van Genelec 1031A monitoren.

Zo ziet het uitzicht van een producer er vaak uit

MICROFOONS

Mocht je ooit op het idee komen om snel arm te willen worden, begin dan vooral met het verzamelen van opnameapparatuur. Voor een goede microfoon betaal je vaak meer dan een goede computer, en dan heb je er pas eentje.

Maar waar heb je dan zoveel microfoons voor nodig?
Stel je wilt een complete band tegelijkertijd opnemen, dan heb je er al zo'n 15 nodig. Om een drumstel staan vaak al 10 mics en dan ook nog bij de gitaren en zangers. Je hebt verschillende soorten. Condensator microfoons zijn erg gevoelig en ook erg duur, dynamische microfoons kunnen harde geluiden aan en zijn over het algemeen goedkoper en Ribbon microfoons varieren van goedkoop tot onbetaalbaar. In de studiowereld is voor elke toepassing wel een microfoon die in de loop der jaren tot standaard is verheven. Zo zie je bij gitaren en snaredrums vaak een Shure SM57, bij zang een Neumann U87 en op een basedrum een Sennheiser D112. De producer hoopt aan het eind van z'n leven de meeste van deze 'referentie' microfoons wel bij elkaar te hebben gespaard en is op dit moment leuk op weg. Met andere woorden heeft Abbey Roden een mooie verzameling klassieke en moderne microfoons en daar zal ook wel weer eens wat bijkomen.

Hieronder de complete microfoonlijst:

• AKG C1000s (2x)
  
• AKG C2000B
• AKG C414-XLS (2x)
  
• AKG D112
• AKG SolidTube (buizen microfoon)
• Audix I5
• Neumann KM184 (2x)
• Neumann KMS105
  
• Neumann TLM103 (3x)
• Neumann U87ai
• Oktava MK012 (2x)
• Rode NTK (buizen microfoon)
• Rode NTG2 (video microfoon)
• Royer R121 (ribbon microfoon)
  
• Samson C02 (2x)
  
• Sennheiser MD421 (3x)
  
• Sennheiser E904 (3x)
  
• Shure Bèta52A
• Shure Bèta58A (3x)
• Shure SM57

Om de opnames zo 'droog' mogelijk te maken kan een SE reflection filter worden gebruikt, hiernaast te zien. Verder is er ook een koffer aanwezig met vijf kleinere 'instrument reflection filters'.

VOORVERSTERKERS

Bij microfoons hebben de meeste mensen wel een beeld. Kom je op het verhaal van voorversterkers dan worden de blikken wazig. Dat zou anders zijn, als men wist dat een microfoon op zich nog geen bruikbaar signaal oplevert. Dit is namelijk zo zacht dat het versterkt moet worden zodat je er iets mee kunt. Nu zit op een mengpaneel onder elke schuif wel een voorversterker en dat werkt ook wel. Maar ook hier geldt dat je klasse A apparaten hebt die daar speciaal voor gemaakt zijn en dus wel beter moeten zijn. Ook geven deze vaak een eigen geluid mee aan een signaal. En het is juist die eigen 'sound' die bepaalde voorversterker zeer gewild maken. Probeer je een EMI versterker uit de jaren 60 te krijgen dan kost je dat een goede tweedehands auto, of twee goedkopere tweedehands auto's. Het valt wat moeilijk uit te leggen, maar veel muzikanten weten dat uit bijvoorbeeld een buizengitaarversterker een warmer geluid komt dan uit een transistorversterker. En zo is het ook met voorversterkers.

In Abbey Roden is een mooie set aanwezig en kenners zouden de types uit onderstaande lijst wel op hun verjaardag willen hebben:

• Aphex 107 Tubessence
• Avalon VT-737sp (buizen pre-amp)
• Avalon VT-747sp (stereo buizencompressor)
• DBX 1066 (stereo compressor) 
• Drawmer 1960 (stereo mic-pre buizencompressor)
• Eden WP-100 Navigator (basgitaar)
• Focusrite Green Voicebox
• Focusrite ISA-828
• Focusrite Liquid Pre
• Focusrite Platinum Penta (compressor)
• Golden Age Pre-73 (2x)
• Line 6 Pod Pro
• Line 6 Pod HD500 

DA / AD CONVERTERS

Als het signaal hoorbaar is gemaakt door een voorversterker moet het nog digitaal worden gemaakt. Dit is nodig zodat de computer het geluid kan opnemen. En ook hier geldt weer, dit kan op alle niveau's. Er zijn hele goedkope mogelijkheden zoals de geluidskaart in je computer (denk aan een Soundblaster), maar aan de andere kant zijn er ook de high-end oplossingen die dit op de hoogst mogelijke kwaliteit doen.

Abbey Roden gebruikt als converter een Apogee Symphony 16x16. Dit apparaat is eentje in de hoogste klasse die op de markt is. 16x16 betekent dat hij tegelijkertijd 16 kanalen van analoog kan omzetten naar digitaal en andersom. Zeer oninteressant om te weten, maar de opnames worden er echt beter van.
Mochten 16 ingangen toch te weinig zijn, dan kan ook het Yamaha N12 mengpaneel nog worden gebruikt voor 12 extra ingangen.

ELECTRISCHE GITAAR       

Gitaristen nemen doorgaans hun eigen electrische gitaar mee. Mocht dat niet zo zijn, dan hangt in de studio ook altijd een Fender Stratocaster (USA-model). Ook leuk is de Indie 5/12 gitaar, dat is een goeie kopie van een twaalfsnarige Rickenbacker zoals de Birds en de Beatles deze veel gebruikten.

Er zijn verschillende mogelijkheden om een electrische gitaar op te nemen. De echte puristen nemen graag hun eigen versterker mee en terecht. Als de versterker goed is en men graag een eigen geluid wil, dan gaat er niets boven een analoge versterker. Daar moeten dan natuurlijk wat microfoons voor. Vaak is dat een combinatie tussen een Shure SM57, een Royer R121 (ribbon microfoon) en nog een condensator op een afstandje. Afhankelijk natuurlijk van de versterker en de speler geeft dat een prachtig geluid.

Een andere populaire en handige optie is, om de gitaar rechtstreeks in te pluggen. Het versterkergeluid wordt dan gesimuleerd door een computer of een ander apparaat. De techniek daarvoor is tegenwoordig ver gevorderd al hebben veel gitaristen nog koudwatervrees. Het grote voordeel van deze manier van opnemen is, dat je niet een versterker voluit hoeft te zetten. Je kunt gewoon een hoofdtelefoon op doen en dan zit je bijvoorbeeld niet een drumstel in de weg waar 10 microfoons omheen staan. Een ander groot voordeel is, dat je naderhand het opgenomen geluid nog helemaal kunt veranderen, omdat je in feite het kale gitaargeluid opneemt en daar met de computer een versterkersimulatie met effecten aan toevoegt. Je kunt het kale geluid zelfs weer sturen naar een echte gitaarversterker en dan zijn er eigenlijk geen nadelen meer te verzinnen.

Abbey Roden heeft hiervoor meerdere mogelijkheden. De meestgebruikte is via computersoftware. Het gaat hierbij om Native Instruments Guitar Rig 5. Plug je gitaar in en klik wat op de knoppen, voeg versterkers en effecten naar smaak toe. Je kunt het zo gek niet bedenken of het geluid zit op één of andere manier wel in dit pakket. Ook het bijbehorende Guitar Rig pedaal is aanwezig.

Hoe klinkt Guitar Rig dan?
 

De tweede populaire manier om een electrische gitaar direct op te nemen is de Pod van Line 6. Dit is een mooi uitziend stukje hardware dat in geen enkele studio tegenwoordig ontbreekt, op de huidige CD's veelvuldig te horen en haast niet te onderscheiden van echt. Er zijn op dit moment 2 modellen in de studio, de oudere Pod Pro en het nieuwste model de HD500 in een floorboard. Hier kun je van alles met de voet bedienen zoals bijvoorbeeld WahWah. Je kunt ook je eigen effectenbakken gebruiken en die vervolgens door de POD heen halen in plaats van een gitaarversterker.

              
          Luister naar wat demo's uit de Pod.

 BASGITAAR

Een basgitaar is over het algemeen gemakkelijker op te nemen dan een electrische gitaar en in Abbey Roden is dat dan ook geen probleem. Net als bij de electrische gitaar wordt er vanuit gegaan dat de bassist z'n eigen instrument meeneemt. In de studio zelf is overigens wel een Fender Precision Bass aanwezig. De basgitaar is op te nemen via je eigen meegenomen basversterker maar in de studio is speciaal hiervoor een Eden WP100 Navigator aangeschaft waar je direct op in kunt pluggen. De Navigator is een voorversterker met heel veel knoppen zodat je bijna elk gewenst geluid kan produceren en, zeer belangrijk, buizen voor het toevoegen van warmte. Natuurlijk kan ook met microfoons voor een versterker worden opgenomen, maar dit is vaak niet handig als de rest ook meespeelt in verband met het lawaai.

ACOUSTISCHE GITAAR EN BIJNA ELK ANDER INSTRuMENT

Een acoustische gitaar is het mooist op te nemen met een aantal condensatormicrofoons. Eentje als basis, twee iets verder weg voor de 'stereo' en eventueel nog twee verder weg voor de 'room' sound. Om overspraak te voorkomen is het raadzaam deze apart op te nemen en niet samen met een band. Bij singer-songwriters kun je wel goed spelen en zingen tegelijk. Inpluggen kan natuurlijk ook, maar dat geluid is toch nooit zo mooi als met goede microfoons. In de studio is in noodgevallen een Summer 200 DCE aanwezig. Deze gitaar is prima op te nemen en heeft een mooie heldere klank.

By the way. In principe is de beschreven microfoonopstelling geschikt voor bijna elk acoustisch instrument, waarbij de hoofdmicrofoon in het midden per instrument kan verschillen. Elk gangbaar instrument is hier wel eens opgenomen, denk hierbij aan saxofoon, viool, banjo, mandoline, cello enz.

ELECTRISCH DRUMSTEL

In de studio staat een Roland TD9. Dit is een goed electrisch drumstel waarop heel realistisch valt te spelen. Omdat het drumstel de signalen via midi uitstuurt is het mogelijk om de nieuwste digitaal gesampelde drumsoftwarepakketten ermee aan te sturen. Daardoor zal het geluid van de digitale drums nooit verouderen en is zowat elke drumklank mogelijk. Deze kan varieren van zeer natuurgetrouw tot hiphop- of house drumsets. Luister naar een voorbeeld.

ACOUSTISCHE DRUMS

Een acoustisch drumstel opnemen is prima te doen. Er moet bij gezegd worden dat je zelf een goed drumstel moet hebben wil je een mooie opname maken, anders is het digitale drumstel vaak een betere optie. Om een drumstel gaan vaak heel wat microfoons om elk element te kunnen opnamen. 10 microfoons is geen luxe. In Abbey Roden is een mooie set mics voor drums aanwezig. Meest gebruikt zijn de D112 voor de base, SM57 voor de snare onder en boven, e904 of MD421's op de toms, een Neumann KM184 op de hihat en soms op de ride en 2 Neumann TLM103's of AKG C414's als overhead. Vaak zet ik nog een Royer R121 in als room microfoon. 
Een interessante mogelijkheid is, om tijdens het mixen de drumgeluiden te triggeren. Dit houdt in, dat de computer kijkt waar welke trommel is aangeslagen en daarvan kun je dan het geluid vervangen of een sample toevoegen. Dit kan heel handig zijn om het snaregeluid wat te veranderen of om de basedrum wat meer diepte te geven.

ACOUSTISCHE PIANO

In de studio staat een acoustische piano van het merk Rönisch. Dit was een Duitse pianofabrikant die ongeveer 100 jaar geleden deze piano maakte. Hij mag dan oud zijn, hij is in prima staat. Lekker om op te spelen. De eerlijkheid gebied te zeggen dat je voor opnames uiteindelijk beter een digitale piano kunt gebruiken. Daarvoor heeft Abbey Roden veel mogelijkheden, onder anderen met Native Instruments 'Alicia's Keys'.
Desalniettemin staan er achter de piano standaard 2 microfoons opgesteld waarmee stereo-opnames te maken zijn. De piano wordt regelmatig gestemd en heeft een helder geluid. Luister maar eens naar de volgende piano-opname, een jazzy improvisatie door Guido van de Camp. Klinkt misschien leuk, maar nogmaals.. de producer beveelt toch een electrische variant aan omdat je dan gesamplede exemplaren hebt van veel betere piano's.

SYNTHESIZERS

Toetsenisten in een band zullen vaak hun eigen keyboard of synthesizer meenemen. Qua opname is er niets gemakkelijker. Je plugt namelijk gewoon de stereo (of mono) uitgang ergens in het mengpaneel en het gaat wel lukken. Mocht je een Fender Rhodes of iets dergelijks hebben, dan zijn daar ook voorversterkers voor.

Mocht je geen eigen synthesizer hebben of op zoek bent naar een ander geluid, dan is er in de studio een mooie setup aanwezig. Deze bestaat uit een 88 klaviers toetsenbord en een laptop (met Focusrite Saffire interface) vol met zogenaamde software synths. Dat houdt in dat de geluiden uit de computer komen en die techniek is tegenwoordig ongelooflijk ver gevorderd. Op het podium is een echte synthesizer misschien handiger, maar voor de echt stoere geluiden moet je voor software gaan (behalve misschien als je een echte analoge synthesizer hebt, maar die kans is niet zo heel groot). Het toetsenbord is een Roland XV-88 syntesizer met een mooi gewogen pianoklavier. Hammond, Rhodes, violen, Moog, Mellotron.. verzin het maar en het is er wel uit te halen.

De volgende software synthesizers zijn geïnstalleerd:

• Arturia 
  • ARP 2600
  • Brass
  • CS-80
  • Jupiter 8
  • Mini V
  • Modular V
  • Oberheim Sem V
  • Prophet v2
  • Spark Vintage Drum Machines
  • Wurlitzer V
• East West
  • EWQL Symphonic Orchestra Gold
  • Fab Four (Beatles sounds)
  • Quantum Leap Goliath
  • Quantum Leap Gypsy
  • Quantum Leap Ministry of Rock
  • Quantum Leap Pianos Gold
  • Quantum Leap Ra
  • Quantum Leap Stormdrum 2
  • Quantum Leap Voices of Passion
  •  
• Korg
  • Legacy Cell
    
  • M1
  • MS-20 (inclusief MS-20 controller)
  • Polysix
  • Wavestation
• Logic Studio
  
  • Het digitale opnamepakket Logic Studio van Apple beschikt vanuit de doos al over bijna elk denkbaar effect of synthesizer plug-in
    
• Native Instruments
  • Absynth 5
  • Akoustik Piano
  • B4 II (Hammond B3)
    
  • Battery 3
  • Elektrik Piano
  • FM8
  • Guitar Rig5 (inclusief voetpedaal Rig Kontrol)
  • Kontakt 5 (met oa Abbey Road Drums, Alicia's Keys, Scarbee Vintage Keys, Vintage Organs en Retro Machines)
  • Massive
  • Pro-53
  • Reaktor 5
• Spectasonics
  • OmniSphere
• Toontrack
  • EZ drummer
    

EN DAN NOG WAT..

Behalve wat hier boven is genoemd is er nog wel wat apparatuur in de studio te vinden. Zo is er een Macbook Pro voor lokatie opnames, een Motu Midi Express XT. Er hangen 7 koptelefoons met verdeelkastjes. Er slingert een doos percussie instrumenten rond zoals eitjes, tambourijns, cowbells en woodblocks. Natuurlijk zijn er nog heel wat microfoonstandaards, XLR kabels, jack kabels en nog meer kabels. Ook nog 2 microfoonstandaards van 6 meter hoog, handig voor koor/orkestopnames. Er hangt een TV, DVD-speler, Wii, Playstation 1+2, Commodore 64 en Amiga 1200 computer. Op feestjes wordt de studio opgetuigd als Karaoke-cafe. Er is een Nikon D7100 voor foto's. Meerdere video camera's zoals een Sony FX1000, Canon HV30 en Canon XH-A1, omdat video de grote tweede passie van de producer is. In de kast staan rijen met muziek/studioboeken en tijdschriften zoals Sound on Sound, Interface en Bandcoach. Er hangen zo'n 1000 cd's in de rekken die allemaal zijn overgezet op een oude iMac G4 die op de piano staat. Er staat een stereo-installatie met cassette-deck, pick-up en minidisk speler om oud spul over te zetten. 
Erg populair is de Mame Arcade-kast in de hoek. Deze staat speelklaar en je kunt er Pac-man en andere klassieke spellen op spelen. Er zitten emulators op voor alle bekende spelcomputers waaronder Super Nintendo, Megadrive, Colecovision en ga zo maar door.

Een toepasselijke naam voor de studio zou zijn 'Mancave' en laten we daarmee dit hoofdstuk afsluiten.

*